ماه امت

امام علی(ع) در سیزدهم رجب سال سی ام (عام الفیل) دیده بر جهان گشود. مادر او فاطمه بنت اسد و پدرش ابوطالب، از نخستین گروندگان به اسلام بودند. ان حضرت لقب های بسیاری دارد، از جمله: امیرالمومنین، ولیّ الله، اسدالله، مرتضی، وصی، حیدر، کرار، یعسوب الدین و… . کنیه های ایشان نیز ابوالحسن، ابوتراب، ابوالحسین، ابوالریحانتین است.

امام علی(ع) از کودکی در مکتب تعلیم و تربیت رسول خدا(ص) قرار گرفت. ان امام هُمام به جز غزوه (تبوک) در تمامی غزوه ها و جنگ های پیامبر حضور داشت و همواره در رنج ها و سختی های صدر اسلام، یاور و مشاور رسول اکرم(ص) بود. تاریخ اسلام سرشار از شجاعت ها و فداکاری های اوست.

امام فضیلت ها

امام علی(ع) در سایه تربیت، همراهی و هم نفسی با رسول خدا(ص) رشد کرد و به کمال رسید. این رشد و بالندگی معنوی و اخلاقی، پس از بعثت پیامبر نیز ادامه داشت. سخن از فضیلت های علی(ع) بسیار است که مورد اتفاق مورخان منصف قرار دارد.

۱- حدیث یوم الدّار: طبری و ابن اثیر، به نقل از ابن اسحاق اورده اند:

پس از فرمان خداوند به پیامبر مبنی بر اشکار کردن دعوت به اسلام، ان حضرت خویشاوندانش را فراخواند و به انان طعام داد. رسول خدا(ص) پس از دعوت خویشاوندانش به اسلام به انان فرمود: (کدام یک از شما یاور و پشتیبان من خواهد بود تا برادر و وصیّ و جانشین من در میان شما باشد.) همه سکوت کردند و تنها علی(ع) که از همه کوچک تر بود، برخاست و پشتیبانی خود از پیامبر را اعلام کرد. این درخواست پیامبر سه بار تکرار شد و در هر بار، علی(ع) از جای برخاست. انگاه پیامبر دست بر شانه علی گذاشت و فرمود: (این برادر من و وصی من و خلیفه من در میان شماست، سخن او را بشنوید و از او فرمان ببرید).

۲-  ماجرای لیله المبیت: این ماجرا بیانگر فضیلتی دیگر برای علی(ع) است که در ان، علی(ع) با ایثار جان خویش، در بستر پیامبر خوابید تا قبایلی که قصد قتل پیامبر را داشتند، به هدف خود نرسند.

۳- حدیث منزلت: وقتی پیامبر در سال نهم هجرت با سپاه اسلام روانه سرزمین تبوک بود، خطاب به علی(ع) فرمود: (نسبت مقام تو به من، همانند نسبت مقام هارون به موسی(ع) است؛ با این فرق که بعد از من پیامبری نخواهد بود.) این بیان رسول خدا(ص)، نشان از برتری علی به دیگران در وزارت و دوستی و جانشینی ان حضرت است.

۴- حدیث غدیر: این حدیث که در ماجرای مشهور (غدیرخُم)، همه امت اسلامی برای شنیدن ان اجتماع کردند، انکارناپذیر است. پیامبر ان روز میان سخنانش فرمود: (هرکس من مولای اویم، پس علی مولای اوست.) پیامبر با این سخن، اطاعت و ولایت علی(ع) را بر امت واجب کرد و این، بزر گ ترین فضیلت برای علی است.

برای علی(ع) فضیلت ها بسیار است، همچون: نخستین مرد ایمان اورنده به پیامبر، انتخاب او به عنوان برادر پیامبر در جریان پیمان برادری، رسیدن به مقام همسری فاطمه(س) و دامادی پیامبر.

فعالیت های ارزشمند امام علی(ع) در عصر خلفا

در طول عمر رسالت، کمتر زمانی را می توان یافت که علی(ع) در کنار پیامبر در صحنه های سرنوشت ساز دوران مکه و مدینه حضور نداشته باشد. برای امام علی(ع) همین افتخار بس که ضربت او بر دشمن، همسنگ عبادت جن و انس و برتر از اعمال همه امت و مظهر کامل رویارویی ایمان و شرک قرار گرفت.

با رحلت رسول گرامی اسلام، پرونده مظلومیت علی(ع) گشوده شد و ان اتفاق هایی که نباید می افتاد، رخ داد. در این میان، ان حضرت راه صبر و تحمل را برای حفظ اساس اسلام پیش گرفت. اگرچه این کار به سختیِ استخوان در گلو و خار در چشم بود.

امام علی(ع) در دوران ۲۵ ساله مصلحت اندیشی و کناره گیری از حکومت، اقدام های مهمی داشت:

۱-  تلاش علمی و پاسخ گویی به شبهه های دینی و تربیت عالمان، به گونه ای که امام علی(ع)، مبدع علوم نحو و علوم قران خوانده می شد. همچنین ان حضرت به پرسش های دانشمندان به ویژه دانشمندان اهل کتاب پاسخ می داد.

۲-  گرداوری قران و تفسیر ان و بیان مراد واقعی بسیاری از ایات. علی(ع) نخستین کسی بود که پس از وفات پیامبر به گرداوری قران مشغول شد و برحسب روایات، به مدت شش ماه در خانه نشست و این کار را به انجام رساند.

۳-  پرورش انسان هایی برخوردار از ضمیر پاک و روح اماده و تربیت شاگردانی چون عبدالله بن عباس، ابوذر، اویس قرنی، مقداد، عمار، کمیل، مالک اشتر، میثم تمار، حبیب بن مظاهر و مسلم بن عوسجه؛ تا بتوانند در پرتو رهبری امام، انچه با دیده ظاهر نمی توان دید، با چشم دل و باطن دریابند.

۴-. کوشش برای تامین زندگی بینوایان و درماندگان. امام علی(ع) با دست خود باغ و قنات ایجاد و در راه خدا وقف می کرد. به کشاورزی بسیار اهمیت می داد و دیگران را نیز به این کار تشویق می نمود.

۵-  شرکت در رایزنی های خلفا و بیان صادقانه راه حل ها. هرگاه دستگاه خلافت در مسایل سیاسی و مشکلات اجتماعی و قضایی با بن بست و بحران روبه رو می شد، از امام که مشاوری مورد اعتماد و واقع بین و صاحب علوم فراوان بود، بهره می برد و ان حضرت مشکلات را از راه برمی داشت و مسیر کار را معیّن می کرد.

۶- بیان حکم شرعی رویدادهای نوظهور و قضایای پیچیده ای که قضات، از داوری درباره ان ناتوان بودند.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه